iPad ve yayımcılık

Son bir aydır dergi sektöründe bir hareketlilik var. Sebebi ise Turkcell ve Vodafone’un duyurusunu yaptıkları online dergi/kitap mağazaları. Turkcell’in Dergilik, Vodafone’un ise VRead adını verdigi iPad uygulamaları dergi sahiplerine satış yapma imkanı sunuyor. Ayrıca operatör olmadığı halde bu alana giren üçüncü bir uygulama ise Dijimecmua. Her firmanın bu hizmet karşılığında belli talepleri var (detaya giremiyorum ama zorlayıcı şartlar değil). Kişisel olarak VRead’i daha güzel bulduğumu belirteyim. Turkcell’in bu konuda biraz daha çalışması lazım. Dijimecmua ise kullanılabilirlik açısından çok kötü olsa en zengin arşive sahip olan uygulama.

Öte yandan benzer bir uygulama kısa bir süre sonra büyük bir telekom firması tarafından da duyurulacak.  Uygulamaların ana stratejisi ‘önce ücretsiz (genelde 3 sayı) kullan sonra ücretliye geç’. Şimdilik bütün dergiler ücretsiz olarak sunuluyor. Genelde her platform kendine özel dergiler ihtiva etse de bazı dergilerin birden fazla uygulamada bulunduğunu da gördüm (mesela Chip).

Kısaca uygulamalara göz atmak gerekirse:
Dergilik: Turkcell tarafından geliştirilen bir uygulama. Şimdilik dergi sayısı az. Varolanlar içinde Chip,  Alem, digitalage, Tempo, Decor gibi dergiler var. Dergilere zoom girme oranı biraz zayıf olduğundan yazıları okumakta güçlük çekebiliyorsunuz. İstediğiniz sayfaları Facebook’tan paylaşabilme imkanı da var.

VRead: Vodafone tarafından hazırlanan uygulamada dergi sayısı daha fazla. Tempo, Elele, Seninle, Capital, Atlas, heygirl, Lezzet, PCNet, Chip, Boxer, Ekonomist, AutoShow, Level, BlueJean gibi dergiler bulunuyor. Dergilik’e göre daha fazla zoom girebiliyorsunuz.  Yine Facebook paylaşımı bulunuyor. VRead’de şimdiliksadece iki örnek olsa  Gazete ve Kitap seçenekleri de var.   Gazetede sadece Hürriyet var. Kitap bölümünde ise Dr. Erhan Ateş’in Modern Bebek Bakımı kitabı bulunuyor.

Dijimecmua: En kötü dergi uygulaması Dijimecmua’nınki. Dergi indirme hızı çok kötü olan Dijimecmua’da kullanılabilirlik de çok kötü. Örneğin bir dergi indirirken başka bir işlem yapamıyorsunuz. Ama dergi sayısı ve geriye doğru arşiv zenginliği Dijimecmua’yı bir adım öne çıkarıyor. Burada ise Marketing Türkiye, Car, T3, Mobimag, All Decor, Mekan ve For Kids gibi dergiler var. Bazı dergilerin onlarca eski sayısının da bulunduğunu hatırlatayım.

Görünen o ki önümüzdeki donemde bu uygulamaların sayısı artacak. GSM operatörlerinin bu alana giriyor olması mantıklı. Zira düşen karlar, neredeyse bedava olan konuşma süreleri onları farklı alternatif gelir kaynakları aramaya itiyor. Bu alana girecek ya da girmeye hevesli diğer büyük firmalar için de benzer bir durum soz konusu.

Ancak önlerinde önemli bir engel var: Ücretli satış bu ülkede tutacak bir formül değil. En azından bugünkü piyasa şartlarında online ortamda dijital bir yayını satarak kar etmeyi beklemek hayalden öte bir şey değil. Bunun temelde birkaç sebebi var. En önemlisi ise iPad popülasyonunun azlığı.  Türkiye’deki iPad sayısına baktığımızda karşımıza biri 25 bin diğeri ise 80 bin olan iki farklı rakam çıkıyor (birkaç farklı kaynaktan bu rakamları öğrendim ama hiçbiri resmi değil tabi). Hangisi doğru kestirmek zor. Çünkü yurtdışından gelen ve sadece kablosuz ağlara baglanabilen cihazları sayabilmek zor. Ortalama olarak 50 bini kabul etsek bile kaçına kaç dergi satabileceklerinin hesabını yaptığımızda pazarın çok karlı olduğunu söylemek zor. Yine de firmaların bu alana yatırım yapmasının en önemli sebebi pazara ilk giren olabilmek. Bu sayede ilerde oluşacak pastadan daha fazla pay almayı umuyorlar.

Şimdilik kısıtlı bir alan olsa da olayın yayın tarafında olan biri olarak iPad’de bulunmayı mantıklı bir hareket olarak gördüğümü belirteyim. Çünkü bizim için farklı mecralarda bulunmak ve okuyuculara oralardan da ulaşabilmek önemsediğim bir konu. Ama şimdilik bunun ücretli versiyonlarla mümkün olamayacağını öngörüyorum. Bunun en önemli sebebi okuma kültürünün bu ülke topraklarında yerleşmemiş olması. Ayrıca para vererek dergi satın almaya alışmamız gerekiyor ki bu da belli bir süreç gerektiriyor. Uzun vadede ise iPad’in ciddi bir alan olabileceğini düşünüyorum. Belki uzun vadede de doğrudan para kazanmak mümkün olmayacak ama itibar, bilinirlik ve farklı mecralardan okura ulaşmanın paradan daha değerli katmadeğerler getireceği aşikar. Elbette bunu yönetmek ve bu katmadeğerleri paraya dönüştürmek yayıncının sorumluluğunda bir alan.

Öyle ya da böyle içerik üretiyorsanız (bunun hangi mecrada olduğu çok önemli değil) iPad (ve benzeri) cihazlarla ilgili bir strateji geliştirmenizi öneririm. ‘İnternet geliyor gazete, dergi ölüyor’  gibi saçmalıklara itibar eden biri değilim. Ama bir şeylerin de değiştiğini ve dönüştüğünü de görüyorum. Mantıklı stratejilerle bu dönüşüme dahil olmak sizin elinizde.